“Op de Werkplaats kun je buiten je eigen bubbel praten over de toekomst van de landbouw en het platteland”
Bart Soldaat is coördinator van het LEADER-programma Hollandse Plassen in de provincie Zuid-Holland. LEADER is onderdeel van het Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). LEADER staat voor een gebiedsgerichte aanpak van onderop gericht op de leefbaarheid en de sociaaleconomisch versterking van het platteland, in de breedste zin van het woord. Elk LEADER-gebied kiest, op basis van een gebiedsanalyse, voor eigen inhoudelijke thema’s en prioriteiten. Op 30 november gaat Bart naar de Werkplaats met als thema Leefbaarheid en sociaaleconomische ontwikkeling van het platteland. Bart vertelt welke kansen deze Werkplaats hem en andere stakeholders biedt.
Het programma LEADER Hollandse Plassen richt zich op drie thema’s: De transitie naar een circulaire economie, met name gericht op de opzet van ketens en verdienmodellen rond vezelteelt en biobased bouwen. Daarnaast op bevordering van een duurzaam, regionaal voedselsysteem en de versterking van de regio als aantrekkelijke bestemming voor recreanten en toeristen.
Grote opgaven
Volgens Bart zijn leefbaarheid en sociaaleconomische ontwikkeling brede thema’s. “Het gaat niet alleen over de toekomst van de land- en tuinbouw, maar om de vitaliteit en duurzame ontwikkeling van het platteland als geheel. De agrarische sector is op het platteland nog steeds de grootste gebruiker in oppervlakte en is daarom, naast voedselproducent, van groot belang voor de kwaliteit van bodem, water en lucht, de inrichting en kwaliteit van het landschap, de aanpak van klimaatverandering en voor de biodiversiteit. De land- en tuinbouw heeft op al deze terreinen te maken met grote opgaven. Dit zal ook gevolgen hebben voor de leefbaarheid en sociaaleconomische ontwikkeling van het platteland.”
Kansen en uitdagingen
“Een groot deel van de bedrijven zal de bedrijfsvoering moeten aanpassen, een ander deel zal verdwijnen. Dit kan leiden tot achteruitgang van het platteland. Maar in de meeste regio’s is de agrarische sector niet meer de belangrijkste economische sector. Er liggen kansen voor nieuwe verdienmodellen voor agrariërs. Maar ook andere plattelandsondernemers voorbij de traditionele productie in bijvoorbeeld recreatie en toerisme, lokale/regionale voedselvoorziening, biobased economie. Ik maak hierbij wel onderscheid in plattelandsgebieden die te maken hebben met leegloop en met plattelandsgebieden die te maken hebben met stedelijke druk. In het ene type gebied liggen de kansen anders, dan in het andere type. Daarnaast staat de leefbaarheid van het platteland in veel gebieden onder druk. Dit komt door demografische ontwikkelingen: het platteland vergrijst en ontgroent sneller dan de steden. Dit heeft gevolgen voor de aard en de aantallen voorzieningen, de woningbehoefte, de arbeidsmarkt en de sociale cohesie.”
Werkplaats verbreedt de horizon
Bart plaatst wel een kritische noot: “In de LEADER-wereld hebben we nogal de neiging om in onze eigen bubbel te blijven. Maar ik zie dit ook bij andere stakeholders binnen het GLB. Ik denk dat de Werkplaats juist een plek moet zijn waar je je, even los van de waan van de dag, veilig kunt voelen om buiten je bubbel met anderen het gesprek aan te gaan over de toekomst van landbouw en platteland. En hoe je met het GLB daar op een vruchtbare manier aan kunt bijdragen. De LEADER-aanpak is een manier om verschillende stakeholders bij elkaar te brengen. Omgekeerd hoop ik dat de Werkplaats oplevert dat de LEADER-gemeenschap doorkrijgt dat ze onderdeel is van het GLB-netwerk en dat er een kans ligt om de toegevoegde waarde van LEADER breder onder de aandacht te krijgen.’’
