Integrale gebiedsaanpak Nieuwe Drostendiep

Integrale gebiedsaanpak Nieuwe Drostendiep

De integrale gebiedsaanpak Nieuwe Drostendiep in Drenthe kent twee delen die met een POP3-subsidie zijn gefinancierd:

• ‘Integrale gebiedsaanpak Nieuwe Drostendiep, fase 1’ is gericht op klimaataanpassingen in het landbouwgebied. Doel: Bij hoge neerslag water snel afvoeren en bij droogte water vasthouden door het vervangen en automatiseren van stuwen en het renoveren en automatiseren van gemalen. Looptijd: gestart in 2017 en afgerond in 2020.
• ‘Nieuwe Drostendiep, fase 2’ is gericht op doelen die in de Kaderrichtlijn Water (KRW) zijn omschreven. Doelen: Verbeteren van de waterkwaliteit en vispasseerbaarheid door stuwen te verwijderen en de beek integraal te herinrichten met hogere waterstanden – meer water vasthouden – en weer te laten meanderen. Looptijd: gestart in 2017 en verlengd tot eind 2022.
  
  Het definitief ontwerp voor een nieuwe inrichting van het stroomgebied van het Nieuwe Drostendiep is in juni 2021 goedgekeurd. Het beheerplan is bijna af. De ruilverkaveling om de herinrichting voor elkaar te krijgen zal eind 2021 zijn afgerond. In 2022 moet de kaarsrechte beek met vijf stuwen zijn veranderd in een meanderende waterloop, omringd door natuurgebied.

Drassige weidevogelnatuur

In totaal wordt een strook van veertig meter breed over vijf kilometer lang moerassig. Door dit drasland met flauwe oevers meandert de beek. Dat brede beekdal gaat naadloos over in vochtige weidevogelnatuur aan weerszijden. Het gebied dat straks natuurbestemming heeft, is in totaal 400 hectare, waarvan 25 van het waterschap, 175 van Natuurmonumenten en 200 van particulieren, waaronder veel boeren.

Vier vliegen in één klap

In het natuurgebied gaat de oppervlaktewaterstand flink omhoog, wat inklinking van het veen in het beekdal en verdroging van natuur voorkomt. Dankzij de stroomsnelheid en de rietoevers die zullen ontstaan, verbetert de waterkwaliteit in het Nieuwe Drostendiep. “Het is de enige beek in het beheergebied van waterschap Vechtstromen met een hoog ambitieniveau voor de doelen van de Kaderrichtlijn Water”, zegt Tjeerd Dijkstra, projectleider bij waterschap Vechtstromen. Deze natte natuur kan bij pieken in de neerslag het overtollige water opvangen, waardoor de landbouwgrond in de omgeving minder vaak onder water staat. De 200 hectare weidevogelnatuur van particulieren is nieuwe natuur. Het is onderdeel van 1.000 ha die de provincie Drenthe sinds 2017 aanvullend wil vrijmaken voor natuur. Vier vliegen in één klap dus.

Ruilverkaveling nodig

Om het grote oppervlak weidevogelnatuur te realiseren is ruilverkaveling nodig. Sommige boeren willen graag percelen in het natuurgebied, sommige juist niet. Dijkstra: “De percelen krijgen definitief natuurbestemming. Dat betekent nogal wat. Het wordt vochtig weidevogelgrasland. Daar kan alleen jongvee weiden, mag pas na het broedseizoen gemaaid worden en mag alleen ruige mest op.

De landbouwgrond wordt door de bestemmingswijziging afgewaardeerd tot 15 procent van de waarde. De eigenaars kunnen deze waardedaling nog tot eind 2021 gecompenseerd krijgen. Dus op de ruilverkaveling zit wel druk. Tegenover de beperkingen van het natuurbeheer staat het voordeel van de continuïteit. Het inkomen voor boeren uit natuurbeheer staat vast en is niet afhankelijk van tijdelijke subsidies. Elke zes jaar wordt gecontroleerd of de natuurdoelen zijn gehaald. Het is een ander inkomensplaatje, maar het kan uit.”

Enthousiaste boeren

Geert Smits is voorzitter van de groep boeren die aan de wieg stond voor dit omvangrijke project. “Overheden zijn gewend de regie te nemen; een initiatief uit het veld was nieuw. Maar de samenwerking was goed en we zijn enthousiast over de ontwikkeling van het weidevogelgebied. Veel boeren spelen graag een rol in de verbetering van biodiversiteit. Er waren meer aanvragen om in het natuurgebied te mogen werken dan er gehonoreerd kunnen worden. En wat betreft de wateroverlast; het waterpeil is minder te sturen straks, maar op de bedrijven zelf zijn maatregelen genomen en er komt meer ruimte voor waterberging.”

Willem en Wendie Booij zijn melkveehouder in Benneveld. Zij melken 160 koeien. Willem: “Nu huren we nog 30 hectare in het gebied dat natuurbestemming krijgt. We zouden dat land straks graag gedeeltelijk kopen. Weidevogelbeheer is prachtig. Goede broedomstandigheden creëren, niet alles tegelijk maaien, zodat de pullen bescherming kunnen zoeken tegen roofvogels…
Natuurbeheer kan best uit. De kosten van de grond zijn laag en je haalt er nog best wat hooi vanaf.”