Liefde voor het boerenland en de vogels

Coördinator Maaike Wagenaar en projectleider akkernatuur Ellen Mul werken beiden bij de Agrarische Natuurvereniging Hollands Noorden. Het collectief is sinds 2015 actief in – de naam zegt het al – de kop van Noord-Holland.

Nanco Lont is één van de bijna 200 leden. Hij verbouwt pootaardappelen, uien en bieten in de Wieringermeerpolder. Meer weide- en akkervogels is het doel dat hen bindt.

Veertig agrarische collectieven

ANV Hollands Noorden is één van veertig agrarische collectieven in Nederland. Zij werken aan het in stand houden en verbeteren van de agrarische natuur en biodiversiteit. Het werk van de collectieven bestaat grotendeels uit het regelen van de subsidies in het kader van het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb), onderdeel van het Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3).

Van vogel tot vruchtbare bodem

“De vogel staat aan de top van het ecosysteem”, geeft Maaike aan. Gaat het goed met de vogelstand, dan is er voldoende voedsel voor hen. De insecten en wormen die vogels eten, leven vooral op plekken met veel biodiversiteit: kruidenrijke weilanden en akkerranden, land met een plas water, bomen naast het land, een wintervoedselakker. En die diversiteit aan flora en fauna zorgt weer voor een vruchtbare bodem.

Subsidie voor inzet productiegrond als leefgebied

Agrariërs die hun kostbare productiegrond inzetten als leefgebied voor weide- en akkervogels, kunnen subsidie ontvangen als compensatie voor gederfde inkomsten. “Agrariërs doen mee uit liefde voor het boerenland en de vogels. Niet uit financieel gewin,” zegt Maaike.

Focus op weidevogelbeheer

De focus van het collectief lag vooral op weidevogelbeheer. Sinds 2016 zijn er ook maatregelen om de leefgebieden van akkervogels, zoals de patrijs en de veldleeuwerik, te ontwikkelen. De interesse bij de boer in deze zogenoemde ‘open akkerpakketten’ is er zeker. Dat laat de stijging van het aantal deelnemers aan de akkerpakketten zien: van 54 met 200 hectare grond in 2017 naar bijna 100 leden met 500 hectare grond in 2019.

Organiseren veldexcursie en begeleiden vogeltellers

ANV Hollands Noorden richt zich niet alleen op inrichting en beheer, maar ook op kennisontwikkeling en -verspreiding. Zo organiseerde het collectief een veldexcursie over kruidenrijk grasland en is er begin volgend jaar een masterclass over natuurlijke plaagbestrijding en groene gewasbescherming.

Ook worden vrijwilligers begeleid om minstens acht keer per jaar vogels te tellen. Ellen: “Dat is vakkundig werk, want een groep verschillende akkervogels in de lucht uit elkaar te houden is een kunst.”

GLB-pilot ‘Akkerbelt’ richting toekomst

ANV Hollands Noorden kijkt ook vooruit. Samen met acht andere neemt het collectief deel aan de GLB-pilot ‘Met regionaal maatwerk naar een groenere akkerbouw’.

Werken aan de pilot ‘Akkerbelt’ levert veel voordelen op: een breed netwerk met eigen leden van het collectief én (jonge) boeren van de NAJK en LTO; maatregelen die verder gaan dan die binnen het huidige ANLb; een nieuw puntensysteem, dat aantoont hoe groen agrariërs al bezig zijn; en een klankbordgroep met vertegenwoordigers van gemeente, provincie en waterschap.

De pilot loopt nog één jaar. Dat is te kort om echte resultaten te boeken, maar voldoende om te kijken welke methodes in de toekomst bruikbaar zijn.